۱۵ نکته در یادگیری پیانو برای افراد مبتدی
یادگیری پیانو برای افراد مبتدی منوط به درنظر داشتن نکات زیر است که می توانند بسیار راهگشا و کمک کننده باشند:
۱– معلم خوب
خیلی از مبتدی ها دوست دارند که به صورت خودآموز پیانو یاد بگیرند. به لطف اینترنت، یوتیوب و منابع رایگان، جواب هر سوالی را می توانید پیدا کنید. هر وقت، هر کجا، هر چیزی را که دوست دارید می توانید یاد بگیرید. ولی این وسط یک مشکلی هست. افرادی که خودآموز یاد می گیرند ممکن است اشتباهی را بارها و بارها مرتکب شوند؛ بدون اینکه خودشان اطلاع داشته باشند. مثلا بعد از ماه ها تمرین متوجه می شوند که با یک روش اشتباه، انگشت گذاری کرده اند. این اشتباهات به عاداتِ بد تبدیل شده و ترک و اصطلاحشان می تواند زمان بر باشد.
معلمِ خوب، نوازندگی شما را زیر نظر گرفته و هر جایی مشکلی ببیند کمکتان می کند. ویدیوهای یوتیوب به سختی در مورد انگشت گذاری و تمپو صحبت می کنند؛ و اساساً این چیزها را نمی توان با ویدیو یا کتاب توضیح داد. وقت بگذارید و با تحقیق و مشورت، یک معلمِ خوب پیدا کنید. حتی اگر می خواهید خودآموز یاد بگیرید، باز هم بهتر است چند روز اول را زیر نظر معلم باشید.
۲– آهنگ های مورد علاقه تان را بزنید
قطعات زیادی برای پیانو وجود دارد؛ اینقدر زیاد که اگر کلِ عمرتان را صرف نواختنشان کنید، باز هم تمام نمی شوند. بسیاری از افراد مبتدی، خود را درگیر آموختن قطعاتی می کنند که هیچ رغبتی به آن ندارند. البته گاهی برای بهبود مهارت شنیداری، یا شرکت در مسابقات، یا نشان دادن سطح مهارت، این کار صورت می گیرد؛ ولی در حالت کلی لزومی ندارد که وقتِ زیادی را صرفِ یادگرفتن چیزی کنید که هیچ علاقه ای به آن ندارید.
چون وقتی علاقه ندارید، هماهنگی درستی بین ذهن و عضله به وجود نمی آید و به همین خاطر جزئیات آهنگ را نمی توانید خوب از آب در آورید. پیشنهاد می کنم ترکیبی از آهنگ های کلاسیک، پاپ و … را تمرین کنید. در مواردی ممکن است یک آهنگِ نامناسب را با انجام اصلاحاتی به آهنگی تبدیل کنید که از آن خوشتان بیاید. فرصت را برای تمرین سبک های مختلف از دست ندهید.
۳– خیلی روی تکنیک ها وسواس نباشید
ما به تکنیک نیاز داریم ولی نوازندگیِ پیانو، چیزی فرای نواختن گام و تمرینات سرعتی است. پیشنهاد می کنم تکنیک های بیان شده در این کتاب ها را تا جایی که می توانید یاد بگیرید؛ ولی سعی کنید وقتِ زیادی صرف این کار نکنید. مثلاً همۀ تمرینات بیر را یک نفس از صفحۀ اول تا آخر انجام دهید. در اثنای تمرینات، آهنگ های مورد علاقه تان را تمرین کنید تا حال و هوایتان عوض شود. بعضی از تکنیک ها در شرایط خاصی باید زیر پا گذاشته شود؛ بنابراین انعطاف پذیر باشید و در مقابل شیوه های جدید جبهه نگیرید. قطعات سخت را به قسمت های کوچک تر بشکنید. مثلاً اگر در میزانی ۱۶ نت وجود داشت، آن را به نت های ۴ تایی تقسیم کنید و آکوردها را هم به نت های سازنده بشکنید.
۴– تا می توانید برای دیگران اجرا کنید
این دیدگاه که چون تازه کار هستید نباید برای دیگران اجرا کنید اشتباه است. حتی با یک آکورد C Major می توانید جلوی دوستان یا اعضای خانودۀ خود اجرا کنید! پیشنهاد می کنم از هر فرصتی برای اجرای نوازندگی برای دیگران استفاده کنید. این کار به شما اعتماد به نفس می دهد. تلگرام، اینستاگرام، توییتر و بسیاری از شبکه های اجتماعی محیط خوبی برای اجرای نوازندگی است. وقتی دیگران نظرات خود را در مورد قطعه ای که نواخته اید می گویند حس خوبی به شما منتقل می شود؛ و حتی ممکن است دوستانی پیدا کنید از نقطه نظر فنی اشکالات شما را بیان کنند.
۵– میزان های بزرگ را به واحد های کوچکتر بشکنید
شکستن میزان های پیچیده به واحد های کوچکتر، کمک می کند تا درک بهتری از ساختار قطعه پیدا کنید. وجودِ تعداد زیادی نت در یک میزان، ممکن است افراد مبتدی را گیج کند. در چنین شرایطی، از تکنیک ساده سازی مسئله استفاده کنید. میزان را به گروه های مختلفی از نت ها بشکنید و هر گروه را به صورت جدا بررسی کنید.
۶– آهنگ زیاد گوش کنید
. با گوش دادن به آهنگ، درک بهتری از داینامیک، آرتیکولاسیون و کاربردشان در اجرای واقعی پیدا می کنید. این چیزها را از روی نتِ آهنگ به سختی می توان فهمید.
۷– با سرعت کم تمرین کنید
سرعت، فاتحۀ نوازندگی را می خواند. گاهی در یک قطعه، قسمت هایی وجود دارد که حتماً باید سرعت را پایین بیاورید تا درست اجرا کنید. تمرین با سرعتِ پایین، تکنیک بسیار خوبی برای اجرای دقیق است. این تکنیک به شما کمک می کند تا اشتباهات ناشی از سریع نواختن را مرتکب نشوید.
مثلاً ریتم ها را اشتباه می زنید، کنترل زیادی روی داینامیک ندارید و… . آهسته تمرین کردن را سرلوحۀ کارخود قرار دهید. این رویکرد باعث می شود تا اشتباهات قبلی را مرتکب نشوید. دیگر لازم نیست چیزی را به حد افراط تمرین کنید. ابتدا میزان ها را با سرعت کم بنوازید و به تدریج سرعت را زیاد کنید.
۸– پیانوی خوب بخرید
کیبورد ساز ارزانی است و با مبلغ پایینی می توانید صاحب یک ساز کلاویه ای شوید. ولی مشکل اغلب کیبوردها این است که مکانیزم ضربه در کلیدهایشان مشابه پیانو نیست و بعداً وقتی با پیانو تمرین می کنید دچار مشکل می شوید. نوازنده ساعات زیادی را در منزل با کیبورد تمرین می کند، ولی در کلاس با پیانو مشکل دارد؛ چون کلاویه های پیانو سنگین تر است و فشار بیشتری لازم دارد. اصطلاحاً به چنین حالتی می گویند: دست ها کیبوردی شده است. کیبورد برای شروع بد نیست ولی اگر هدفتان پیانو است نباید برای همیشه از آن استفاده کنید. بعد از مدت کمی که اصول اولیۀ موسیقی و نوازندگی را آموختید، به جای کیبورد، از یک پیانوی واقعی استفاده کنید.
۹– تئوری موسیقی را یاد بگیرید
تئوری به شما کمک می کند تا اصول پشت پردۀ موسیقی را درک کنید. اطلاع از مبانی موسیقی به شما کمک می کند تا ساختار اولیۀ یک آهنگ را تشخیص دهید. آکوردها را یفهمید و دقیقاً بدانید چه اتفاقاتی در حال وقوع است. این موضوع به خصوص برای پیانیست های مبتدی مهم است؛ چون دیر یا زود باید سرکلیدها، علائم تغییر دهنده و بسیار از مباحثِ مهم دیگر را درک کنند. خوشبختانه منابع آموزشی زیادی برای آموختن تئوری موسیقی وجود دارد. حتی اطلاعات اولیه ای که در ویکی پدیا منتشر شده، می تواند کارساز باشد.
۱۰– قطعه را حفظ کنید
نت خوانی مهم است ولی هر چقدر هم حرفه ای باشید باز هم ممکن است در بعضی از قطعات، سرعت کم بیاورید. سعی کنید آهنگ را حفظ کنید. تنها با این کار می توانید قطعه را با داینامیک درست، جاگیری درست انگشت ها و حرکات نمایشی اجرا کنید. زمانی با آهنگ ارتباط پیدا می کنید که بتوانید آن را از حفظ بزنید. موسیقی یک چیز درونی است و هر چه بیشتر آن را در ذهنتان ثبت کنید اجرای بهتری خواهید داشت. پیشنهاد می کنم قبل از شروع اجرا، آهنگ را بارها و بارها گوش کنید تا به تمام جزئیات آن مسلط شوید.
۱۱– نت خوانی را فراموش نکنید
نت خوانی هم به اندازۀ حفظ کردن آهنگ، مهم است. در یادگیری قطعات جدید، احتمالاً بارها به نت خوانی نیاز پیدا می کنید. تشخیص ریتم ها، نت ها و سرکلیدها به شما کمک می کند تا موسیقی را با سرعت بیشتری بنوازید. بدونِ داشتن این مهارت، سرعت یادگیری به شدت کاهش پیدا می کند و حتی ممکن است برای درکِ ساختارِ یک آهنگ، هفته ها زمان بگذارید و باز هم موفق نشوید. ولی برای کسی که این مهارت را در خود تقویت کرده، تنها ۵ تا ۱۰ دقیقه نت خوانی کفایت می کند.
۱۲– وضعیت بدنی درست داشته باشید
طرز نشستن پشتِ پیانو موضوع بسیار مهمی است که حتی اگر تاثیرش را در نوازندگی پیانو نادیده بگیریم، به خاطرِ تحت تاثیر قرار دادن سلامتی باید به آن توجه ویژه ای داشت. مثلاً هنگام نشستن نباید کمرتان را قوز کنید. دست باید زاویۀ ۹۰ درجه با کلیدهای پیانو داشته باشد. بی توجهی به این موضوع باعث شکل گیری یک سری عادات بد می شود که اصلاحشان در آینده کار سختی است. در تصویر پایین، بهترین شکلِ نشستن پشتِ پیانو را می بینید. در نیمۀ جلوی نیمکت بنشینید. زانوها را کمی به زیر پیانو جمع کنید و کفِ پا را روی زمین مستقر کنید. سر باید به صورت عمود در راستای ستون فقرات قرار بگیرد و پشتتان صاف باشد. آرنج کمی بالاتر از کیبورد است.
۱۳– انگشت گذاری درست را یاد بگیرید
انگشت گذاری یا اصطلاحاً Fingering در ظاهر چیز آزار دهنده و بیهوده ای است ولی جلوتر که می روید متوجه اهمیتش می شوید. برای برخی از قطعات با هر حالتی می توان نوازندگی کرد؛ ولی در برخی دیگر تا زمانی که از تکنیک درست انگشت گذاری استفاده نکنید بعید است اجرای درستی داشته باشید. با انگشت گذاری نادرست پیشرفت زیادی حاصل نمی شود. مثلاً در تکنیک لگاتو اگر کمی در فشردن یک نت تاخیر داشته باشید صدا بدی تولید می شود.
در بسیاری از کتاب های آموزشی استاندارد، مهارت Fingering آموزش داده شده است. شاید برخی از تکنیک های بیان شده در این کتاب ها با ساختار دستِ شما هماهنگ نباشد،. در این شرایط حتماً نباید خودتان را وادار کنید که با همان روشِ کتاب جلو بروید. انگشت های دیگر را امتحان کنید و مطابق نیاز، اصطلاحات لازم را اعمال کنید. البته بهتر است این کار را زیر نظر مربی انجام دهید.
۱۴– به دست ها نگاه نکنید
پیانیست های تازه کار آرزو می کنند یک جفت چشم دیگر هم داشتند که هر دو دست را همزمان ببینند؛ غافل از اینکه نباید تا این حد به چشم وابسته بود. نگاه کردن به انگشت ها در حین نوازندگی، عادتِ بدی است که به مرور زمان باید اصلاح شود. سعی کنید از تمام ظرفیت حس لامسه، گوش ها و حافظۀ خود استفاده کنید. شما باید آنقدر تمرین کنید که انگشت های شما حافظه پیدا کنند. نوازندگی یک مهارت چند وجهی است. باید از تمام استعدادهای وجودی خود مدد بجویید.
۱۵– همزمان با نواختن، ملودی را بخوانید
نوازندگی متفاوت از خوانندگی است؛ ولی زمزمه کردن ملودی به چند دلیل برای نوازندگان مبتدی منفعت دارد. این کار باعث می شود آهنگ با جزئیات بیشتری به ذهن منتقل شود و تاثیرش را در داینامیک آهنگ ببینید. از این پس موسیقی را مانند یک ترانه ببینید و آن را چند بار با صدای خود زمزمه کنید. این کار واقعاً در نوازندگی پیانو یاریگر است.
نکات بیان شده را در تمرینات روزانۀ خود لحاظ کنید. انتخاب معلم خوب و پیانوی مناسب از بقیه مهم تر است؛ چون بیشترین تاثیر را در یادگیری شما خواهد داشت. دو نکتۀ مهم بعدی، تمرینِ آهسته و نت خوانی است.
[…] حل: سعی کنید هر روز زمان (یا زمانهای) خاصی را به تمرین پیانو اختصاص دهید که تمرین بخشی از روال زندگی شما شود(مثل […]